Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan Rusiyanı Qarabağı Azərbaycana verməkdə ittiham edib.

Qriqoryan bildirib ki, Rusiyanın icazəsi olmadan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə olmazdı.

"Bu, Rusiyadan tamamilə asılı olduğumuz vaxt baş verdi. Rusiya gəldi, Dağlıq Qarabağı əlimizdən aldı, Azərbaycana qaytardı, sonra getdi, bütün reallıq budur. Mən iddia edirəm ki, Dağlıq Qarabağı Rusiya tutub. Rusiyanın icazəsi olmadan müharibə olmazdı", - o, jurnalistlərlə brifinqdə deyib.

Qriqoryan vurğulayıb ki, Ermənistanın Rusiyadan asılılığı müharibəyə gətirib çıxarıb və siyasi kursun dəyişməsi sabitliyə çevriləcək: "Ermənistan tamamilə Rusiyadan asılı olanda bizdə müharibə yox idi? Var idi. Gəlin dəqiqləşdirək: bu mövcud vəziyyətə görə biz özümüzü müharibəyə saldıq".

Rusiya Federasiya Şurasının Beynəlxalq əlaqələr komitəsinin rəhbəri Qriqori Karasin isə "RİA Novosti"yə bildirib ki, Qriqoryanın həmin bəyanatı doğru deyil: "Erməni siyasi xadimlərinin, o cümlədən ali rəhbərliyin yazı və çıxışlarına müraciət etmək lazımdır. Bu sualların cavabları artıq orada var".

+++

Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanın Rusiyanı Qarabağı Azərbaycana verməkdə ittiham etməsinə Bakıdan da cavab verilib.

Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev deyib ki, bu açıqlama əvvəlki və indiki Ermənistan siyasi-hərbi rəhbərliyinin məğlubiyyətini ört-basdır etmək, günahı başqasının üzərinə yıxmaq və özünə bəraət qazanmaq cəhdindən başqa bir şey deyil.

AZƏRTAC-ın xəbərinə görə, Hacıyev vurğulayıb ki, "Azərbaycan ordusu döyüş meydanında öz sözünü deyərək Ermənistanın 30 il davam edən hərbi işğalına son qoyub və kapitulyasiya aktını imzalamağa məcbur edib".

"Bu kimi açıqlamalar Ermənistanın siyasi-hərbi rəhbərliyinin təfəkküründə hələ də revanşizm xülyalarının qalmasının təzahürüdür", - o əlavə edib.

21 iyun

Mirzoyan Tixanovskaya ilə görüşüb

İyunun 20-də Vilnüsə səfəri çərçivəsində Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan Belarus müxalifətinin lideri Svetlana Tixanovskaya ilə görüşüb.

Görüşün təfərrüatları açıqlanmır.

"Lukaşenko rejiminə qarşı qətiyyətli mövqeyinə görə Ermənistana təşəkkür etdim, Ermənistanla demokratik qüvvələrimiz arasında sıx əməkdaşlığın davam etdiriləcəyinə ümidimi bildirdim", - Tixanovskaya X-dəki mikrobloqunda yazıb.

14 iyun

'Politico' Belarusun Azərbaycana silah tədarükündən bəhs edir

Bakı Yerevanla müharibədə eskalasiyadan əvvəl Minskdən dronlar, artilleriya və radio-elektron mübarizə (REM) üçün yeni avadanlıqlar alıb.

"Politico" bunun məxfi sənədlərdə aşkar olunduğunu bildirir. Belarus və Ermənistan Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) daxildir.

"Politico" ondan çox məxfi məktub, diplomatik notlar, veksellər və ixrac pasportlarına istinadla yazır ki, Belarus Azərbaycana qabaqcıl silahlar verib.

Nəşrin məlumatına görə, 2018-ci ildən 2022-ci ilə qədər Minskdən Azərbaycan ordusuna yardım göstərilib. Xidmətlərə köhnə artilleriya avadanlıqlarının modernləşdirilməsi, REM və pilotsuz sistemlər üçün istifadə olunan yeni texnikanın tədarükünün daxil edildiyi bildirilir.

Araşdırılan sənədlər arasında Belarus Dövlət Silah İxracı Agentliyinin öz hərbi-sənaye firmalarına Bakı üçün müasir artilleriya avadanlıqlarının sifarişi ilə bağlı məktubları, habelə iki dövlət arasında Azərbaycan ordusuna "Qroza-S" pilotsuz uçuş aparatları ilə mübarizə stansiyalarının alınması ilə bağlı yazışmalar daxildir.

"Politico"nun əldə etdiyi sənədlərdən birində bildirilir ki, Belarus müəssisələri "Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinin geri qaytarılmasında", həmçinin, Belarus mal və xidmətlərinin bu ölkəyə ixracında fəal rol oynayır.

Məqalədə bildirilir ki, kağız üzərində Aleksandr Lukaşenko Ermənistanın müttəfiqi olsa da, o, əvvəllər Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevi "bizim adamımız" adlandırıb və KTMT-nin ona qarşı çıxmasının "səhv" olacağını deyib.

Əliyev isə, öz növbəsində, 2022-ci ildə bəyan edib ki, "KTMT-də dostumuz Ermənistanınkından daha çoxdur ".

Ekspertlərin fikrincə, Moskvanın ən yaxın müttəfiqlərindən biri olan Belarus Kremlin üstüörtülü dəstəyi olmadan hərəkət edə bilməzdi.

13 iyun

Kreml Ermənistanın KTMT-də qalacağına ümid edir

Rusiya Ermənistanın hələ də onun müttəfiqi olaraq qalacağına ümid edir.

Bunu iyunun 13-də Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ölkəsinin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə münasibətlərinə dair bugünlərdə verdiyi bəyanatları şərh edərkən deyib: "Biz erməni dostlarımızla işləməkdə davam edəcəyik. Biz mövqeyimizə aydınlıq gətirəcəyik. Əlbəttə, ümid edirik ki, bütün hallarda partnyorluq və müttəfiqliyimizə sadiq qalacağıq".

Paşinyanın KTMT bəyanatlarına Rusiya XİN də münasibət bildirib. Nazirliyin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova Yerevanı KTMT üzvlüyü ilə bağlı "sonsuz" deyinməni dayandırmağa çağırıb: "Biz milyon dəfə demişik ki, KTMT hər bir kəsin könüllü qoşulduğu strukturdur. Burada iştirakçı ölkələrə təzyiq göstərilməsi üçün komanda və ya inzibati sistem yoxdur. Burada qarşılıqlı hörmətli dialoq var. Burda heç kim heç kimi güclə tutub saxlamayıb".

***

Ermənistanın Belarusdakı, Belarusun Ermənistandakı səfirləri məsləhətləşmələr üçün geri çağırılıb.

Paşinyan bir daha Belarusa getməyəcəyini bildirib

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan bir daha Belarusa səfər etməyəcəyini bildirib.

Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə mürəkkəb münasibətlərindən danışan bu ölkənin baş naziri Belarus prezidentinin məlum qalmaqallı bəyanatını xatırladıb.

"KTMT ölkələrinin liderlərindən biri müharibənin hazırlanmasında iştirak etdiyini, Azərbaycanın qələbəsini ruhlandırdığını, inandığını və arzuladığını bildirir. Bundan sonra mən Belarus rəhbəri ilə KTMT formatında nəyisə müzakirə etməyə gedəcəm?", - deyən Paşinyan, bununla belə, Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) və Avrasiya İqtisadi Birliyi (AİB) çərçivəsində təmasları istisna etməyib.

"Bundan sonra bir daha Belarusa getməyəcəm. Nə qədər ki, Belarusda prezident Aleksandr Lukaşenkodur. Ümumiyyətlə, bəyan edirəm ki, bundan sonra Ermənistanın heç bir rəsmi nümayəndəsi Belarusa getməyəcək", - Paşinyan vurğulayıb.

O bildirib ki, KTMT çərçivəsində münasibətlərdə "məsələn, Belarus özü KTMT-dən çıxmaq qərarına gələrsə və ya Lukaşenko erməni xalqı üçün məqbul qaydada üzrxahlıq etsə, nəzəri olaraq dəyişiklikləri istisna etmək olmaz".

Paşinyanın KTMT ilə bağlı sözlərinin səhv anlaşıldığı bildirilir

Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın ölkənin Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) çıxması ilə bağlı sözləri səhv anlaşılıb. Bunu ölkənin xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan deyib.

"Əgər kimsə iddia edirsə ki, baş nazir Ermənistanın KTMT-dən çıxdığını deyib, o yanılır", - Mirzoyan Milli Assambleyada çıxışı zamanı deyib.

Onun sözlərinə görə, Paşinyan bildirib ki, Yerevan təşkilatdan nə vaxt çıxacağına qərar verəcək və sonra geri qayıtmayacaq: "Bu deyilib, nə az, nə çox".

Söhbət Paşinyanın iyunun 12-də parlamentdə hökumət saatı zamanı KTMT ilə bağlı dediyi sözlərdən gedir. "Çıxacağıq. Nə vaxt çıxacağımıza qərar verəcəyik. Bəs sizcə, növbəti addım nə olmalıdır?", - baş nazir bildirib.

O, KTMT-ni "köpük ittifaqı" adlandırıb. Deyib ki, onun üzvləri Azərbaycanla birlikdə Ermənistana qarşı müharibə planlaşdırıb.

Paşinyan onu da əlavə edib ki, Yerevan təşkilatdan çıxanda geri qayıtmayacaq: "Başqa yol yoxdur".

5 iyun

Yerevan Moskva ilə təmaslardan qaçır

"Ermənistan xarici işlər və müdafiə nazirlikləri xətti ilə Rusiya ilə təmaslara maraq göstərmir. Bu da Qərbin təzyiqinin nəticəsidir". Bunu TASS-a müsahibəsində Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Mixail Qaluzin bildirib.

"2023-cü ilin noyabrından bəri xarici işlər nazirlərinin görüşü olmayıb. Xarici işlər nazirlikləri arasında məsləhətləşmələr üçün başqa planın işlənib hazırlanması və yekunlaşdırılması təklifimizə tərəfdaşlar maraq göstərmədilər. Müdafiə nazirlikləri arasında əlaqələrin dinamikasının nəzərəçarpacaq dərəcədə azalması bizim günahımız deyil. Hərbi-texniki əməkdaşlıq da geriləyib. Biz bunu Yerevanı ölkəmiz ilə əlaqələri minimuma endirməyə məcbur etməyə çalışan qərbçilərin təzyiqinin nəticəsi kimi görürük", - nazir müavini qeyd edib.

Bununla belə, o, ümidvar olduğunu bildirib ki, Ermənistan hakimiyyəti problemli məqamların aradan qaldırılması istiqamətində işləmək barədə açıq səsləndirdiyi niyyətini əməldə sübut edəcək: "Biz buna hazırıq".

Eyni zamanda, M.Qaluzin Moskva ilə Yerevan arasında ikitərəfli təmasların kəsilmədiyinə işarə edib: "Bu yaxınlarda, mayın 8-də Ali Avrasiya İqtisadi Şurasının növbəti iclası çərçivəsində Rusiya prezidenti Vladimir Putin ilə Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan arasında ətraflı söhbət olub. Rusiya hökumətinin sədri Mixail Mişustin fevralda erməni həmkarı ilə görüşüb".

Paşinyan: 'Ən azı iki KTMT ölkəsi bizə qarşı müharibədə iştirak edib'

Mayın 22-də parlamentdə hökumət saatında Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan Belarus liderinin bugünlərdə Bakıda verdiyi bəyanatı şərh edib.

Lukaşenko Azərbaycanda səfərdə olarkən Əliyevə deyib: "Mən bir daha düşündüm və müharibədən əvvəl, Sizin azadlıq müharibənizdən öncə söhbətimizi xatırladım. Həmin vaxt biz nahar süfrəsi arxasında ikilikdə fəlsəfi fikir yürüdürdük və belə nəticəyə gəldik ki, müharibədə qələbə çalmaq olar".

Paşinyan vurğulayıb ki, Azərbaycan prezidenti ilə görüşdə Belarus prezidenti onun dörd ildir Ermənistana demək istədiyini deyib: "2020-ci ildə 44 günlük müharibəyə hazırlıqda biz yox, müttəfiqlərimiz iştirak edib. Mən Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) üzv olan ən azı iki ölkəni tanıyıram ki, bizə qarşı müharibənin hazırlanmasında iştirak edib. Bu ölkələr bizə kömək etmək istədiklərini təqlid edirdilər. Amma o müharibə Dağlıq Qarabağla bağlı deyildi. Onlar Dağlıq Qarabağ məsələsini çoxdan özləri üçün bağlayıblar. Həmin müharibə Ermənistana aid gözləntilərin doğrulmaması ilə bağlı idi. Müharibənin məqsədi müstəqil Ermənistan dövlətinin mövcudluğuna son qoymaq idi. 9 noyabr 2020-ci il və sonrasında bu gözlənti özünü doğrultmadı".

Paşinyan 2021-ci ilin mayında, 2022-ci ilin sentyabrında və 2023-cü ilin sentyabrında oxşar cəhdlərin edildiyini, lakin uğursuz nəticələndiyini vurğulayıb. "2024-cü il mayın 9-da bir daha cəhd etdilər, amma yenə alınmadı və alınmayacaq", - o sözlərinə əlavə edib.

Bundan əvvəl Paşinyan bildirmişdi ki, KTMT-ə etibar etmək olmaz. (Quruma Rusiya, Ermənistan, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan daxildir) Onun iddiasına görə, KTMT 2021 və 2022-ci illərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan sərhədlərini pozması zamanı cavab mexanizmlərindən istifadə etməyib. Təşkilatdan o zaman sərhədlərin delimitasiya edilməməsi ilə bağlı bəyanat səslənmişdi.

Azərbaycan rəsmiləri isə Ermənistan sərhədlərinin pozulmasını təsdiq etməmişdi.

+++

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın verdiyi son bəyanatında Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) hansı üzvlərini nəzərdə tutduğuna aydınlıq gətirməyə çağırıb: "Düzünü desəm, mənim üçün Ermənistan Baş nazirinin hansı ölkələrdən danışması maraqlıdır. Bunu biz özümüz təxmin etməliyik, yoxsa sonradan o, hansı ölkələri nəzərdə tutduğunu özü deyəcək? Düşünürəm ki, söhbət belə ciddi bəyanatlardan gedəndə həmin ölkələrin buna münasibət bildirməsi məntiqli olardı".

Zaxarovanın sözlərinə görə, Rusiya Ermənistanın özünü "atılmış və tərk edilmiş" kimi hiss etməməsi üçün mümkün olanı edib.

Xatırlatma

1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında toqquşmalara səbəb olmuşdu. Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi, ətraf 7 rayonu işğal edilmişdi.

Azərbaycan 2020-ci ildə 44 günlük müharibə və 2023-cü ildə birgünlük əməliyyatla ərazilərinə nəzarəti bərpa edib.

Son illər iki ölkə arasında həm Avropa İttifaqı, həm də Rusiyanın ayrılıqda vasitəçiliyi ilə sülh danışıqları aparılır.

Ukraynanın 2025-ci il üçün hərbi satınalmaları təmin etmək məqsədilə əlavə 6 milyard dollara ehtiyacı var. Bunu "Ramşteyn" formatında keçirilən Ukraynanın Müdafiəsi üzrə Təmas Qrupunun iclasında Ukraynanın müdafiə naziri Denis Şmıqal deyib.

50-yə yaxın ölkədən nümayəndənin qatıldığı iclas iyulun 21-də Böyük Britaniya və Almaniyanın sədrliyi ilə onlayn formatda baş tutub.

Şmıqalın sözlərinə görə, əlavə maliyyələşdirmə Ukraynaya döyüş xəttini qorumaq üçün daha çox FPV dronu istehsal etməyə, Rusiyanın "Şahed" tipli zərbə dronlarının hücumlarına qarşı mübarizə aparmaq üçün daha çox interseptorlar almağa və "müharibəni Rusiyaya geri qaytarmaq üçün əlavə zərbə silahları" əldə etməyə imkan verəcək. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı Oleksandr Sırski, öz növbəsində, tərəfdaşları hava hücumundan müdafiə sistemləri və onlar üçün sursat, uzaq mənzilli raketlər, artilleriya mərmiləri, elektron döyüş sistemləri, radarlar və pilotsuz uçuş aparatlarının tədarükünü artırmağa çağırıb.

Almaniyanın müdafiə naziri Boris Pistorius açıqlamasında ölkəsinin Ukraynanı Rusiyanın hava hücumlarından qorumaq üçün əlavə "Patriot" hava hücumundan müdafiə sistemlərinin çatdırılmasına töhfə verəcəyini bildirib. DW-nin xəbərinə görə, Pistorius deyib ki, Ukraynaya beş belə sistem lazımdır. Nazirin sözlərinə görə, Berlin bu sistemlərin ən qısa zamanda Kiyevə çatdırılmasına çalışacaq və yaxın günlərdə bununla bağlı tərəfdaşlarla məsləhətləşmələr aparacaq.

Ancaq Pistorius bu sistemlərin çatdırılması ilə bağlı birbaşa vədlər verməyib. Daha əvvəl bildirilmişdi ki, Almaniya və ABŞ iki "Patriot" sisteminin Ukraynaya ötürülməsinə dair razılığa gəlib və texniki səviyyədə müzakirələr aparılır.

"Ramşteyn" formatında keçirilən onlayn iclasda Almaniya və Böyük Britaniyanın birgə layihəsi də elan edilib. Belə ki, bu layihə çərçivəsində Almaniya tərəfindən daha əvvəl verilmiş "Gepard" hava hücumundan müdafiə sistemləri üçün Ukraynaya 220 min mərmi tədarük olunacaq.

Böyük Britaniya iyulun 21-də Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etdiyini elan edib. Britaniyanın xarici işlər naziri Devid Lemminin sözlərinə görə, bu sanksiyalar Rusiyanı Ukraynaya qarşı apardığı müharibəni maliyyələşdirmək üçün istifadə etdiyi neft gəlirlərindən məhrum etməyə yönəlib.

Sanksiyalar siyahısına Rusiyanın neft və neft məhsullarını daşımaq üçün istifadə etdiyi "kölgə donanması"na aid 135 neft tankeri daxil edilib. Londonun məlumatına görə, 2024-cü ilin əvvəlindən bəri bu tankerlər 24 milyard dollar dəyərində Rusiya neftini daşıyıb.

Yeni paket çərçivəsində həmçinin Rusiya neftinin daşınmasında iştirak edən iki şirkətə qarşı da sanksiyalar tətbiq edilib. "Litasco Middle East" şirkəti Birləşmiş Ərəb Əmirlikdlərində (BƏƏ) yerləşir və "LUKOIL" neft şirkətinin xarici törəmə şirkəti olduğu iddia olunur. İkinci şirkət "Intershipping Services" də eyni ölkədə yerləşir. Bu şirkətin də Rusiya neftinin Qabon və Komor adalarının bayraqları altında üzən gəmilərlə daşınmasında iştirak etdiyi bildirilir.

Ötən həftə Böyük Britaniya Rusiyanın Baş Kəşfiyyat İdarəsinin (QRU) 18 şübhəli zabitinin adını sanksiya siyahısına daxil edib, həmçinin Avropa İttifaqının Rusiya neftinə tətbiq olunan qiymət həddinin azaldılması qərarına qoşulub.

2022-ci ildə "ilin müəllimi" seçilən və Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşən Moskva şəhərindəki Marşal Çuykov adına məktəbin "Vətənin təhlükəsizliyinin və müdafiəsinin əsasları" fənninin müəllimi Gennadi Starunov Ukraynada müharibədə ölüb.

G.Starunov "Moskva 2022-ci ilin müəllimi" müsabiqəsinin qalibidir və 2022-ci ilin oktyabrından müharibədə iştirak edirdi. "Meduza"nın məlumatına görə, 2023-cü ilin yanvarında Starunov Belarusda təlimlərdə iştirak edən Rusiyanın səfərbər edilmiş qoşunları arasında olub. Rusiyanın təhsil naziri Sergey Kravtsov Belarusda təlimdəki əsgərlərlə görüşündə Starunova "Gənclik və peşəkarlıq" mükafatı təqdim edib.

2025-ci ilin mayın sonunda Starunov prezident Putinin rəhbərliyi ilə keçirilən "Rusiya imkanlar ölkəsi" adlı qeyri-kommersiya təşkilatının müşahidə şurasının iclasında iştirak edib. Müəllim prezidentə öz hərbi bloqu barədə danışıb, həmçinin "xüsusi hərbi əməliyyat"ın (Rusiya Ukraynadakı işğalçı müharibəsini belə adlandırır) iştirakçılarının platformanın müsabiqələrində iştirak edə bilməsi üçün əvvəlcədən hazırlıq mərhələsinin yaradılmasını təklif edib.

Almaniya Hərbi Əks-Kəşfiyyat Xidmətinin rəhbəri Martina Rozenberq Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının casusluq və diversiya fəaliyyətlərinin artdığını bildirib.

"Biz casusluq və hibrid tədbirlərin kəskin artımından danışırıq. Yanaşma daha kütləvi və aqressiv xarakter alıb", - Rozenberq DPA agentliyinə verdiyi müsahibədə deyib.

Rozenberqin sözlərinə görə, Rusiya xüsusi xidmətləri "öz alətlər dəstini genişləndirir". Onlar xüsusilə hərbi obyektlər və hərbçilər üçün təlim mərkəzləri barədə məlumat toplamaq məqsədilə pilotsuz uçuş aparatlarından istifadə edir. Almaniya xüsusi xidmət orqanları bu cəhdləri Bavariyada yerləşən Qrafenver hərbi bazasında və Vildfleken poliqonunda, eləcə də Reynland-Pfalts əyalətindəki İdar-Oberştayn bazasında müşahidə edib.

Rozenberq deyib ki, Rusiya agentləri Almaniyaya üçüncü ölkələr vasitəsilə daxil olmağa davam edir. "Onlar münasibətlər qurmağa və etimad üçün zəmin yaratmağa çalışırlar. Risk ondan ibarətdir ki, hədəf ola biləcək şəxslər arasında rus kökləri olanlar, etnik alman repatriantlar və ya Rusiya ilə əlaqəsi olanlar da var", - o bildirib.

2025-ci ilin martında məlum olub ki, Xristian-Demokrat İttifaqının Bundestaqdakı deputatı Kristian Xirte 2023-cü ildə FSB ilə əlaqəsi olan rusiyalı Konstantin Xrapovu işə götürüb. Bundan əvvəl isə Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının "Almaniya üçün Alternativ" partiyasından deputatın keçmiş köməkçisi Vladimir Serqiyenkonu ələ aldığı barədə məlumat yayılmışdı. 2024-cü ildə o, Almaniya vətəndaşlığından məhrum edilib.

Bolqarıstan polisi Türkiyədən Bolqarıstana keçməyə çalışan konqolu diplomatın avtomobilində təxminən 206 kiloqram kokain aşkar edib. Bu barədə Bolqarıstanın BTA xəbər agentliyi məlumat yayıb.

Avtomobildəki kokain gömrük baxışı zamanı aşkar edilib. O, 179 bağlamaya yığılıb və diplomatın şəxsi əşyaları arasında beş çamadanda gizlədilib. Yükün ümumi dəyəri 22.4 milyon dollar qiymətləndirilir.

Saxlanılan diplomat Belçikada akkreditə olunduğu üçün Bolqarıstan ərazisində diplomatik toxunulmazlıqdan istifadə edə bilməyib.

Avtomobilin sürücüsü olan Bolqarıstan vətəndaşı və Belçika vətəndaşı olan sərnişinin də saxlanıldığı bildirilir.

Narkotik qaçaqmalçılığında təqsirli bilinərsə, onları 20 ilə qədər həbs gözləyir.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski bildirib ki, Kiyev gələn həftə sülh danışıqlarının yeni mərhələsinin keçirilməsi üçün Moskvaya təklif göndərib. Tərəflər arasında sonuncu danışıqlar iyunun əvvəlində baş tutub, ancaq davam edən müharibənin sonlandırılması istiqamətində irəliləyiş əldə olunmayıb.

"Atəşkəsə nail olmaq üçün hər şey edilməlidir", - Zelenski iyulun 19-da axşam ənənəvi müraciətində deyib.

"Rusiya tərəfi qərarlardan gizlənməyi dayandırmalıdır", - o əlavə edib.

Zelenski rusiyalı həmkarı ilə şəxsən görüşməyə hazır olduğunu bir daha təkrarlayıb: "Həqiqi və davamlı sülhün təminatı üçün liderlər səviyyəsində görüş lazımdır".

Mayda və iyunun əvvəlində İstanbulda Rusiya və Ukrayna arasında birbaşa sülh danışıqları baş tutub, tərəflər müharibə əsirlərinin və həlak olanların meyitlərinin mübadiləsi barədə razılıq əldə edib. Lakin 2022-ci ilin fevralında Rusiyanın öz qonşusuna qarşı başlatdığı irimiqyaslı işğal ilə başlayan hərbi münaqişədə atəşkəsə nail olmaq üçün heç bir irəliləyiş əldə edilməyib.

Zelenski bildirib ki, Ukraynanın Milli Təhlükəsizlik və Müdafiə Şurasının yeni rəhbəri Rustem Umerov qarşıdan gələn həftə görüşün keçirilməsi üçün Moskvaya təklif göndərib. Prezident Zelenski əlavə detallar barədə məlumat verməyib.

Ukraynanın keçmiş müdafiə naziri ötən aylarda Türkiyədə keçirilən danışıqlarda Kiyevdən gedən nümayəndə heyətinə rəhbərlik edib.

İyulun 20-də Rusiya dövlət televiziyasında Kremlin sözçüsü Dmitri Peskovun müsahibəsindən yayımlanan fraqmentdə o, Putinin Ukrayna ilə sülh nizamlanmasına doğru irəliləməyə hazır olduğunu deyib, lakin Moskvanın əsas məqsədinin işğalın əvvəlində qarşıya qoyduğu məqsədlərə çatmaq olduğunu vurğulayıb.

"Prezident Putin Ukrayna nizamlanmasının mümkün qədər tez sülh yolu ilə yekunlaşdırılması istəyindən dəfələrlə danışıb. Bu, uzun prosesdir, səy tələb edir və asan deyil", - Peskov bildirib.

"Bizim üçün əsas olan hədəflərimizə çatmaqdır. Məqsədlərimiz bəllidir", - o qeyd edib.

Rusiya Ukraynadan Donetsk, Luqansk, Zaporojye və Xerson vilayətlərini, o cümlədən hələ də Kiyevin nəzarətində olan hissələrinin verilməsini tələb edib.

Moskva həmçinin Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sayına və Kiyevin xarici hərbi əməkdaşlığına ciddi məhdudiyyətlər qoyulmasını istəyib.

Moskva dəfələrlə danışıqların yeni raunduna hazır olduğunu bildirsə də, bu arada Ukraynaya qarşı hava hücumlarını intensivləşdirib.

İyulun 21-dən Xəzər dənizində Rusiya-İran birgə hərbi təlimləri başlayır. Bu barədə İran mətbuatı yazır.

"Təlimlərə İran Ordusunun Hərbi Dəniz Qüvvələri, İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu, Rusiya Federasiyasının Hərbi Dəniz Qüvvələri və Xəzəryanı ölkələrdən müşahidəçilər qatılacaq", – "Tasnim" agentliyi yazır.

Təlimlər üç gün davam edəcək. Məqsədin dənizdə təhlükəsizliyin artırılması və iki ölkə arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsi olduğu vurğulanır.

Xatırlatma

Bu ilin yanvarında Rusiya və İran prezidentləri Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq Sazişi imzalayıblar. İki ölkə rəsmilərinin sözlərinə görə, saziş müdafiə, terrorla mübarizə sahələrini də əhatə edir.

Ötən ilin dekabrında Bakı-Qroznı aviareysini yerinə yetirərkən AZAL təyyarəsinin Qazaxıstanda qəzaya uğraması, iyunda Yekaterinburq şəhərində hüquq-mühafizə orqanlarının Azərbaycan əsilli insanlara qarşı reydindən sonra Bakı-Moskva münasibətləri gərginləşib.

Azərbaycanla İran arasında da 2024-cü ilə qədər müəyyən gərginlik olsa da, ötən ildən münasibətlərin düzəlməsinə dair qarşılıqlı açıqlamalar verilib. Bununla belə, ötən ay İranla İsrail arasında bir neçə həftə çəkən toqquşmalardan sonra bu ölkədən Azərbaycan əleyhinə də fikirlər səslənmişdi. Azərbaycan rəsmiləri isə İran-İsrail münaqişəsində neytral olduqlarını deyirlər.

ABŞ məhkəməsi AzadlıqRadiosunun ABŞ-nin Qlobal Media Agentliyinə (USAGM) qarşı qaldırdığı iddiada AzadlıqRadiosuna Konqres tərəfindən ayrılmış vəsaiti ödəmədiyinə görə ilkin qərarın verilməsi ilə bağlı tələbini təmin edib.

ABŞ-nin Kolumbiya Dairəsi üzrə Federal Dairə Məhkəməsinin hakimi Roys Lambert iyulun 18-də çıxardığı qərarda bildirib ki, USAGM AzadlıqRadiosuna 2025-ci maliyyə ili üzrə Konqres tərəfindən ayrılmış qalan vəsaiti ödəməlidir. Hakim yekun qərarında bildirib ki, agentliyin bu vəsaitlərin verilməsini ağır və yeni qrant şərtlərinin tətbiqi ilə şərtləndirməsi və AzadlıqRadiosu ilə xoşniyyətli danışıqlardan imtina etməsi qanun pozuntusudur.

"Bu, məhkəmənin bildiyi qədəri ilə, bir dövlət agentliyinin uzun illərdir işlədiyi bir qrant alan qurumla münasibətlərinə tamamilə yeni şərtlər tətbiq etməyə çalışması və sonra kommunikasiyanı dayandırması – xüsusilə də agentliyin konkret şəkildə adı çəkilən həmin quruma hər il Konqres tərəfindən ayrılan vəsaiti vermək üzrə qanuni öhdəliyi olduğu halda – görünməmiş bir haldır",– hakim qeyd edib.

Yayımçının maliyyə təminatına olan təhdid, AzadlıqRadiosunun 27 dildə və 23 ölkədə yayımlandığı auditoriyalarda, eləcə də media müşahidəçiləri, analitiklər və demokratiya tərəfdarları arasında qlobal dəstək dalğası yaradıb.

Lambert qərarında həmçinin bildirib ki, "USAGM-in maliyyələşmə öhdəliklərinə açıq-aşkar etinasız yanaşması" AzadlıqRadiosunu kütləvi məzuniyyətlərə, proqramların ləğvinə və qurumun onilliklər ərzində qurduğu qlobal nüfuzunu qaçılmaz zərərə məruz qoyub.

AzadlıqRadiosunun prezidenti və baş icraçı direktoru Stiv Kapus bəyanatında bildirib ki, bu qərar "USAGM-i AzadlıqRadiosunun həyati əhəmiyyətli missiyasını yerinə yetirməsi üçün zəruri olan vəsaiti buraxmağa məcbur etmək məqsədilə aparılan ardıcıl hüquqi səylərin zirvəsidir. Bu qələbə jurnalistlərimizə, hər həftə xəbərlərimizə etibar edən və avtoritar hökumətlərin zərərli təbliğatına qarşı həqiqətləri öyrənmək istəyən təxminən 47 milyon insana çatmaq səylərini davam etdirmək üçün zəruri olan gücü verir".

Kapus həmçinin vurğulayıb: "İndi heç vaxt olmadığı qədər biz informasiya məkanını tiranlara təslim edə bilmərik". O qeyd edib ki, bu məhkəmə qərarı sayəsində "AzadlıqRadiosu ABŞ-nin milli təhlükəsizlik maraqlarını irəli aparmağa davam edə bilər".

USAGM həftəlik 60-dan çox dildə 400 milyondan artıq insana xəbər və informasiya yayımını həyata keçirən müstəqil bir ABŞ hökumət agentliyidir.

2025-ci maliyyə ili üçün USAGM-in ümumi büdcə tələbi 950 milyon dollar təşkil edib. Bu vəsait agentliyin bütün əməliyyatlarını və kapital yatırımlarını maliyyələşdirmək üçün nəzərdə tutulub.

Bu büdcəyə Azad Avropa/Azadlıq Radioları (RFE/RL), "Amerikanın Səsi" (Voice of America), Azad Asiya Radiosu (Radio Free Asia), Kuba Yayım Ofisi (Radio Martí), Yaxın Şərq Yayım Şəbəkələri (MBN) və Açıq Texnologiyalar Fondunun (Open Technology Fund) fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsi daxildir.

USAGM sənədlərinə əsasən, 2025-ci il üçün AzadlıqRadiosuna nəzərdə tutulan büdcə təxminən 153 milyon dollar idi.

Çexiya prezidenti Petr Pavel kommunist ideologiyasının təbliğinə görə cinayət məsuliyyətinin tətbiqini nəzərdə tutan qanunu imzalayıb.

Kommunizmin təbliği artıq qadağan olunmuş nasist baxışlarının yayılması ilə eyni səviyyədə qiymətləndirilir.

Qanuna əsasən, "insan hüquq və azadlıqlarını açıq şəkildə boğmağa və ya irqi, etnik, milli, dini və ya sinfi nifrəti qızışdırmağa yönəlmiş nasist, kommunist və ya digər hərəkatları yaradan, dəstəkləyən və ya təbliğ edən" şəxslər üçün 5 ilədək azadlıqdan məhrumetmə cəzası nəzərdə tutulur.

Bohemiya və Moraviya Kommunist Partiyası (KSČM) qadağa ilə bağlı müvafiq qərarı pisləyib. "Bu, KSČM-i kənarlaşdırmaq və mövcud rejimi tənqid edənləri qorxutmaq üçün növbəti uğursuz cəhddir", - partiya bildirib.

"Euractiv" yazır ki, yeni qanunun kommunist ideologiyası olan partiyalara necə şamil ediləcəyi hələ də aydın deyil. KSČM hazırda parlamentdə mandata sahib deyil, lakin son sorğulara görə, partiyanı dəstəkləyənlərin sayı 5 faizdir və bu, oktyabr seçkilərində aşağı palatada yer qazanmaq üçün kifayətdir.

Avropa İttifaqı (Aİ) Ukraynaya qarşı üç ildən artıqdır davam edən genişmiqyaslı işğal müharibəsinin başlamasından bəri Rusiyaya qarşı sayca 18-ci sanksiyalar paketini təsdiqləyib. Bu paketdə Rusiyanın neft ixracına dair əsas qiymət həddi də yer alır.

"Biz Rusiyanın müharibə maşınının ürəyinə zərbə vururuq. Bank, enerji və hərbi-sənaye sektorlarını hədəfə alırıq və bu dəfə dinamik neft qiymətinə hədd də tətbiq edirik. Təzyiq davam edir. Və Putinin müharibəni dayandıracağı ana qədər bu təzyiq davam edəcək", - Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Lyayen bildirib.

Neftin qiymətinin yuxarı həddi ilə bağlı detallar dərhal açıqlanmayıb, lakin "Reuters" diplomatlara istinadən yazıb ki, sanksiyalar paketi G7-nin Rusiya xam nefti üçün qiymət həddini bir barel üçün 47.6 dollara endirəcək.

Sanksiyalar həmçinin "Şimal Axını" qaz kəmərləri ilə aparılan əməliyyatların qadağan edilməsini və Rusiyanın "kölgə donanması"na aid daha çox gəmilərin hədəf alınmasını da nəzərdə tutur.

Hazırda Rusiya ilə Almaniyanı birləşdirən Baltik dənizinin altından keçən iki "Şimal Axını" qaz kəməri vasitəsilə Rusiya qazı ötürülmür, lakin bu kəmərlərlə aparılan əməliyyatların qadağan olunması gələcəkdə belə təchizatın bərpa olunmasının qarşısını almağa yönəlib.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin hökumətə sentyabrın 1-ə qədər ölkədə 'dost olmayan' dövlətlərə məxsus proqram təminatlarının istifadəsinə əlavə məhdudiyyətlər qoyulması ilə bağlı təkliflər təqdim etməyi tapşırıb. Bu barədə iyulun 17-də Kremlin saytında dərc olunmuş təlimatlar siyahısında qeyd olunub.

Bu məhdudiyyətlər həmçinin xaricdə hazırlanmış kommunikasiya xidmətlərini də əhatə etməlidir.

Bu qərar mayın 26-da Putinin rusiyalı iş adamları ilə görüşünün ardınca gəlib. Həmin görüşdə Rusiya dövlət başçısı bildirib ki, "Zoom" və "Microsoft" kimi xarici xidmətləri "boğmaq" lazımdır, çünki onlar yerli informasiya texnologiyaları sektorunun inkişafına mane olur.

"Faridaily" bildirib ki, məhdudiyyətlərlə bağlı tədbirlər "WhatsApp" və ya "Telegram" messencerlərinə deyil, korporativ rabitə xidmətlərinə təsir edəcək.

Maydakı iclasdan sonra Rusiyanın rəqəmsal inkişaf naziri Maksut Şadayev Rusiya analoqları olan onlayn xidmətlərin mərhələli şəkildə məhdudlaşdırılmasının mümkünlüyündən danışıb. "Prezident dedi - biz boğacağıq", - nazir vurğulayıb.

Rusiya Dövlət Duması ölkənin İnzibati Xətalar Məcəlləsinə dəyişikliklərlə bağlı qanun layihəsi qəbul edib, məcəlləyə iki yeni maddə daxil edilib. Bu düzəlişlər internetdə, o cümlədən VPN-servislərdən istifadə etməklə "ekstremist" materialların "qəsdən" axtarışına görə cərimələrin tətbiqini nəzərdə tutur. Fiziki şəxslər üçün cərimələr 3 min rubl (65 AZN) ilə 5 min rubl (109 AZN) arasında dəyişir.

Dəyişikliklər 2025-ci il sentyabrın 1-də qüvvəyə minəcək.

+++

Düzəlişlərlə bağlı "Forbes"a müsahibəsində hüquqşünas Stanislav Seleznyov deyib ki, bundan əvvəl Rusiya qanunvericiliyində hər hansı məzmunun istehlakına (baxılması və ya oxunmasına) görə məsuliyyət nəzərdə tutulmamışdı. Yalnız həmin məzmunun yayılmasına görə cəza tətbiq olunurdu.

Belə pozuntuları aşkar etmək üçün axtarış tarixçəsinə - ya "Google" hesabındakı, ya da müsadirə olunmuş cihazın brauzer tarixçəsinə baxıla bilər. Bundan əlavə, bu "pozuntu"ları aşkar etmək üçün mobil operatorlar da hüquq-mühafizə orqanlarına kömək edə bilər. "Şəbəkə Azadlıqları" xatırladır ki, Rusiya axtarış sistemləri və sosial şəbəkələri hüquq-mühafizə orqanları ilə əməkdaşlıq etməyə, istifadəçilərin axtarış sorğularına dair statistika toplamağa və ötürməyə məcburdur. Bundan əlavə, yeni qanunlar küçədə polis tərəfindən vətəndaşların cihazlarının daha tez-tez yoxlanılması üçün əsas yarada bilər.

Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidze bildirib ki, Avropa İttifaqı (Aİ) ilə vizasız rejimin dayandırılması ölkə üçün "ekzistensial məsələ" deyil. Onun sözlərinə görə, Gürcüstan üçün əsas prioritet sülhün və sabitliyin qorunmasıdır. O, bunu iyulun 17-də Gürcüstan hökumətindən səkkiz tövsiyənin icrasını tələb edən Avropa Komissiyasının məktubunu şərh edərkən deyib.

"Əgər sual bu şəkildə qoyulsa - sülh və sabitlik, yoxsa viza rejiminin liberallaşdırılması, - biz, şübhəsiz ki, sülh və sabitliyə üstünlük verəcəyik. Bu, gürcü xalqının seçimidir. Bizi məhz bu cür seçim qarşısında qoyurlar", - baş nazir bildirib.

"Bizə deyilir ki, xarici oyunçuların ölkədə inqilabi prosesləri maliyyələşdirmə imkanını məhdudlaşdıran qanunu qəbul etmək olmaz. Bu, sabitliyə təhdiddir. Əgər məsələ məhz belə qoyulursa, biz sabitliyi seçirik. Biz güzəştə getməyəcəyik", - Kobaxidze vurğulayıb.

O, həmçinin qeyd edib ki, Aİ-nin Gürcüstan hökuməti qarşısında qoyduğu tələblər hüquqi cəhətdən əsaslandırılmayıb, "boş siyasi ultimatumlardır".

Kobaxidze Aİ-nin davranışını Sovet İttifaqının təcrübəsi ilə müqayisə edib: "Sovet İttifaqında da Moskvadan direktivlər gəlirdi - əməl etməsəydiniz, cəzalandırılırdınız. Brüssel Moskvadan nə ilə fərqlənir? Brüssel sovet Moskvası kimi olmamalıdır".

Gürcüstanın xarici işlər naziri Maka Boçorişviliyə göndərilən məktubda Aİ-nin tövsiyələrinin yerinə yetirilməsi üçün konkret tarix göstərilməsə də, qurumun xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Kaya Kallas bunun avqustun sonu olduğunu bildirib.

Ukrayna və Rusiya arasında müharibədə həlak olanların meyitlərinin növbəti mübadiləsi baş tutub. Ukraynanın Əsirlərlə İş üzrə Koordinasiya Qərargahının yaydığı məlumata görə, mübadilə çərçivəsində Ukraynaya min meyit qaytarılıb.

Prezident Vladimir Putinin köməkçisi Vladimir Medinski isə daha əvvəl bildirib ki, Rusiya, İstanbul razılaşmasına əsasən, 19 hərbçisinin cəsədini alıb.

İyunun 16-da Ukraynanın Əsirlərlə İş üzrə Koordinasiya Qərargahı bildirmişdi ki, İstanbulda keçirilən görüşdə əldə olunan razılaşmaya əsasən, Rusiya 6 min 57 meyiti Kiyevə təhvil verib.

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski həmin vaxt demişdi ki, bu mübadilə zamanı Rusiyanın təhvil verdiyi meyitlər arasında ölkə vətəndaşlarına aid olmayan 20 meyit də olub.

İsrail ordusu Suriya hökumət qüvvələrinin qərargahına və Dəməşqdəki prezident sarayının binasına zərbələr endirib. İsrail ordusunun açıqlamasına görə, zərbələr Suriyanın cənub-qərbindəki Əs-Süveyda şəhərində druzları qorumaq üçün həyata keçirilib. İsrail Suriya islamçı qrupları ilə münaqişədə druzları dəstəkləyir.

Bir gün əvvəl, əsasən, druzların məskunlaşdığı şəhərdə bədəvi qəbilələri ilə yerli yaraqlılar arasında baş verən toqquşmalarda onlarla insan həlak olub. Toqquşmalarda şəhərə daxil olan Suriya ordusu da iştirak edib. Əs-Süveydada komendant saatı tətbiq edilib. Druz azlığının liderlərindən biri Şeyx Hikmət əl-Hicri Suriya hökumətini atəşkəsi pozmaqda və şəhəri bombalamaqda ittiham edib. Suriya ordusu yalnız cavab atəşi olduğunu deyir.

Suriya İnsan Haqları Rəsədxanasının (SOHR) məlumatına görə, qarşıdurmalarda azı 200 nəfər həlak olub.

İsrail ordusu bundan əvvəl, çərşənbə axşamı əs-Süveyda bölgəsindəki Suriya qüvvələrinə zərbələr endirib. Hərbçilərin bəyanatında deyilir ki, Təl-Əviv "İsraildəki druz həmvətənlərimizlə dərin qardaşlıq ittifaqı" səbəbindən "Suriyadakı druzlara zərər yetirilməsinin qarşısını almağa sadiqdir".

İsrailin ilhaq etdiyi Colan təpələri ilə Suriya sərhədində də toqquşmalar baş verib. Bildirilir, onlarla druz Əs-Süveydadan İsrailin nəzarətindəki ərazilərə girməyə çalışır, Colan təpələrində yaşayan yüzlərlə druz isə toqquşmaların baş verdiyi Suriyanın nəzarətindəki ərazilərə keçməyə çalışır. "Times of Israel" qəzetinin yazdığına görə, İsrail ordusu ilhaq olunmuş bölgədə yaşayan druzların Suriyaya girməmələri üçün gözyaşardıcı qazdan istifadə edib.

2010-cu ildə Suriyada vətəndaş müharibəsi başlamazdan əvvəl druz icması təxminən 700 min nəfərdən ibarət idi ki, bu da əhalinin təxminən 3 faizi edirdi. Onların, demək olar, yarısı Əs-Süveyda əyalətində yaşayırdı. Orada əhəmiyyətli bir xristian azlığı ilə birlikdə druzlar əhalinin təxminən 90 faizini təşkil edirdi. Druz icması İsrail tərəfindən dəstəklənir. 2024-cü ilin dekabrında Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra druzlar Təl-Əvivdən onların altı kəndini İsrailə birləşdirməyi xahiş ediblər.